Chłodne miesiące to dla wielu okres obniżonej odporności. Człowiek wraca po całym dniu spędzonym na zewnątrz i nagle gorzej mu połknąć tabletkę, coś go drapie, swędzi, piecze, a odchrząkiwanie nie pomaga. No nie, znowu gardło i kilka dni męczenia się z tą nieszczęsną chrypką. Ale, ale… Trzeba najpierw sprawdzić, czy jest to tylko zwykły ból gardła, czy może objaw poważniejszego schorzenia.
Zapalenie krtani nie jest, jak uważa wielu, chorobą dziecięcą i nie zawsze wynika z infekcji wirusowej, alergii, czy też „zmrożenia” błony śluzowej gardła zimnym napojem, zwłaszcza w upalne dni. Cierpią na to również dorośli, a przede wszystkim osoby, które wykonują długotrwały i nadmierny wysiłek głosowy: nauczyciele, aktorzy, politycy. Może ono przebiegać w formie ostrego i przewlekłego zapalenia.
Jak je rozpoznać?
Ostra postać charakteryzuje się nagłymi i szybko narastającymi objawami spowodowanymi obrzękiem i skurczem krtani, bólem gardła, chrypką lub bezgłosem, trudnościami w połykaniu, ślinotokiem. Należy pamiętać, że nieleczone ostre zapalenie krtani może nawet zagrażać życiu.
Może jest to przewlekłe zapalenie krtani?
Poznasz je po typowych objawach: uporczywej chrypce, kaszlu, często przechodzącego w bezgłos, łatwym męczeniu się głosu, a także ciągłym uczuciu drapania i zasychania w gardle. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku, trzeba zgłosić się do lekarza, a najlepiej do laryngologa, bo leczenie zapalenia krtani jest zwykle długotrwałym procesem, często wymagającym przyjmowania antybiotyków.
A może to coś zupełnie innego?
Bardzo często chrypka i ból gardła są objawami innych chorób krtani, np. obrzęków wywołanych alergią, polipów, które są spowodowane przeciążeniem głosu lub guzków śpiewaczych. Przyczyną tych ostatnich jest nadmierny wysiłek głosowy lub nieprawidłowe stosowanie emisji głosu. Pomóc w tym może odpoczynek od mówienia, inhalacje, a w najcięższym przypadku leki i leczenie chirurgiczne.
Co robić?
Jeśli czujemy, że z naszą krtanią dzieje się coś złego, trzeba się o nią szczególnie zatroszczyć. Przede wszystkim ograniczyć palenie papierosów, również biernego wdychania dymu nikotynowego, nadużywania alkoholu i picia mocnej kawy oraz herbaty. Należy zadbać o komfort oddychania, a zapewni nam to wietrzenie pomieszczeń, w których przebywamy i nawilżanie powietrza. Jeżeli to nie wystarcza, powinno się sięgnąć po nawilżające tabletki do ssania albo te od bólu gardła. Przydatne są też cukierki miętowe, szałwiowe i eukaliptusowe. Bardzo dobry wpływ na fałdy głosowe w krtani ma sól emska, dostępna w postaci tabletek i proszku do rozpuszczania. Najlepsze efekty są wówczas, gdy stosuje się roztwór 1-2 tabletek na szklankę wody, 3 razy dziennie. Taką mieszaninę można wypić albo wykorzystać jako płukankę. Drogi oddechowe zostaną dobrze oczyszczone, a ból gardła z pewnością zniknie.
A co może najbardziej pomóc? Oczywiście leki z „domowej apteki”. Poniżej przedstawiamy kilka sprawdzonych pomysłów na ból gardła i chrypkę.
Płukanki
Ulgę w gardle na pewno przyniesie płukanka na bazie ziół lub wody utlenionej.
- Szałwiowa
Potrzebne będą: 1-2 torebki szałwii, szklanka wody.
Jak stosować: wystudzić napar do temperatury ciała i płukać gardło co kilka godzin.
- Z wody utlenionej
Potrzebne będą: 1 łyżeczka 3%-owej wody utlenionej, szklanka ostudzonej wody.
Jak stosować: przygotowaną mieszaniną płukać 2-3 razy dziennie lub w razie potrzeby. Nie wolno połykać płynu.
- Z miodu
Potrzebne będą: 4 łyżeczki miodu, szklanka letniej wody.
Jak stosować: rozpuścić miód w wodzie i powstałym płynem płukać gardło co kilka godzin. Pomaga również picie herbaty lub mleka z miodem, trzeba jednak pamiętać, że dodaje się go do ostudzonego płynu. Wysoka temperatura zabija obecne w nim właściwości lecznicze i tak przygotowana „kuracja miodowa” nie przyniesie żadnych korzyści.
- Z kwiatów lipy
Potrzebne będą: łyżka świeżych kwiatów lipy, szklanka wody.
Jak stosować: kwiaty parzyć przez kilka minut, gardło płukać ostudzonym płynem co kilka godzin. Pomocne są też inne zioła, jak np. czarny bez, aloes i jeżówka. Sposób wykonania płukanki jest taki sam jak z lipy.
Inhalacje ziołowe
Potrzebne będą: po garści szałwii, mięty, tymianku, lawendy i melisy.
Jak stosować: zioła zaparzyć w garnku, następnie przykryć głowę ręcznikiem lub innym materiałem i opary wdychać ustami przez około 10-15 minut. Wykonywanie takich inhalacji pomaga w przewlekłym zapaleniu krtani i bólu gardła. Trzeba jednak wiedzieć, że nie wolno ich stosować po wysiłku fizycznym, posiłku i podczas uczucia głodu, a także, w przypadku dzieci, nie wykorzystywać mięty.
Inne sposoby
Od wieków panuje też przekonanie o zbawiennych właściwościach leczniczych czosnku. Potwierdzone jest to licznymi badaniami, które wykazały, że czosnek wzmacnia odporność. Zawiera allicynę, która ma działanie zbliżone do antybiotyku. Substancja ta wydziela się zwłaszcza podczas spożywania surowego czosnku, dlatego osoby, które nie przepadają za smakiem tego warzywa, powinny dodawać go do masła, bądź sałatki.
Ból gardła i, przede wszystkim, chrypka mają negatywny wpływ na kondycję narządu głosu, dlatego trzeba z nimi skutecznie walczyć. I należy pamiętać o tym, że jeżeli chrypka trwa dłużej niż dwa tygodnie, trzeba niezwłocznie zgłosić się do lekarza!
Katarzyna Januszczak
MAMY GADANE 